Framing is in de achter ons liggende periode een belangrijke strategie gebleken van politici, maatschappelijke organisaties, activistische wetenschappers en media. Halvering van de veestapel, kiezen tussen koeien en huizen, de agro-industrie die boeren dwingt om gif en kunstmest te gebruiken enz. Framing heeft een grote invloed gehad op de maatschappelijke acceptatie van noodzakelijke, ingrijpende landbouwhervormingen die heel veel belastinggeld mogen kosten. In deze maatschappelijke beeldvorming zoeken wij met Boerderij van de Toekomst naar een acceptabel en toepasbaar perspectief voor de landbouw van de toekomst.
Economisch perspectief
Wat is nu het economisch perspectief van de Boerderij van de Toekomst? Wat zijn de kosten en baten van vaste rijpaden? Is het bemestingsplan financieel interessant? Daarbij gaat het niet om vandaag en ook niet om de kavel in Lelystad: we berekenen dit voor een praktijkbedrijf en voor de toekomst. We pakken deze vraag dit jaar op in een verkennende studie naar het economisch perspectief van de Boerderij van de Toekomst. Het is mooi om te zien dat de sector graag mee wil denken in deze verkenning en benieuwd is naar de resultaten. We gaan deze studie dus doen in overleg met de vakgroep Akkerbouw en Vollegrondsgroente van LTO en leden van Flevolands Agrarisch Jongerenkontakt (FAJK).
Bloembollen
We gaan in 2022 ook beslissen over de inpassing van de tulpenteelt bij Boerderij van de Toekomst in Lelystad. Tulpen zijn een belangrijke teelt in Flevoland en zijn ook opgenomen in de vruchtwisseling bij akkerbouwers, en daarnaast liggen er een aantal duurzaamheidsopgaven die goed passen in Boerderij van de Toekomst. We hopen dat dit gaat lukken in samenwerking met de bollensector. En voor iemand zegt: op goede grond moet je toch vooral voedsel verbouwen? Laten we niet vergeten dat bloemen een belangrijke bijdrage leveren aan het welbevinden van mensen.
Eerste seizoen op de nieuwe kavel
Na de wateroverlast op de oude kavel in 2020 hebben we besloten om dit risico niet nogmaals te willen lopen. Daarom is in 2021 een nieuwe kavel voorbereid, om een goede uitgangssituatie te realiseren voor Boerderij van de Toekomst. Dat betekende onder andere dat de afwatering en de ontwatering is verbeterd en dat de bodemverdichting is opgeheven. In het najaar zijn de rijpaden en stroken aangelegd door wintergranen, grasklaver en groenbemesters in te zaaien. Met het mooie weer van begin maart konden de eerste voorjaarswerkzaamheden uitgevoerd worden. We gaan er vanuit dat de goede uitgangssituatie op de nieuwe kavel ons veel voordeel op gaat leveren. Wordt vervolgd dus.
En wie overweegt om met strokenteelt of vaste rijpaden aan de slag te gaan: zorg voor een goede uitgangssituatie, waarbij de afwatering en ontwatering op orde is.
Bemestingsstrategie 2022
In het ontwerp van Boerderij van de Toekomst in Lelystad is ook een circulair ontwerp gemaakt, waarbij een aantal uitgangspunten is uitgewerkt. Het eerste uitgangspunt is: op deze grond staat voedselproductie centraal. Tegelijk levert zo’n bouwplan ook een aantal veevoerproducten op, zoals gras-klaver of reststromen bij de verwerking van producten. Het tweede uitgangspunt is: wederkerigheid met veehouderij, verwerkende industrie en consumenten. Het derde uitgangspunt is: verliezen beperken en tekorten aanvullen met inputs van buiten de landbouw, zoals maaisel of groencompost. Omdat we nog niet de rijpadenmechanisatie hadden om bijvoorbeeld drijfmest, vaste mest en compost toe te dienen, konden we in 2020 en 2021 ons plan niet realiseren. Deze machines zijn er nu wel, dus in 2022 wordt ons bemestingsplan voor het eerst ook volgens de uitgangspunten uitgevoerd.
Dit plan wordt gepresenteerd in het Boerderij van de Toekomst/NPPL- webinar van 16 maart 2022.
Nieuwe Boerderijen van de Toekomst
In 2022 ronden we ook het ontwerp af van Boerderijen van de Toekomst in de Veenkoloniën en in het Zuidoostelijk zandgebied. Twee hele verschillende regio’s, ook weer heel anders dan Flevoland, met eigen kenmerken en eigen uitdagingen. Dat leidt dus ook tot twee hele andere Boerderijen van de Toekomst. In de Veenkoloniën zal hoogwaardige grondstofproductie bijvoorbeeld het uitgangspunt voor de toekomst zijn, terwijl we in Flevoland hoogwaardige voedselproductie als doel hebben gekozen. In het Zuidoostelijk Zandgebied zal dierlijke productie mogelijk ook nadrukkelijk onderdeel worden van het ontwerp.
In gesprek op 31 mei in Lelystad
Boerderij van de Toekomst zet dit jaar ook in op een grotere bijdrage aan het maatschappelijk debat over de toekomst van de landbouw. We hopen op 31 mei, samen met Nationale Proeftuin Precisielandbouw (NPPL), een open dag te organiseren in Lelystad. Daarbij gaan we graag in gesprek met bezoekers. Maar we willen vooral ook zorgen dat mensen met elkaar de dialoog aangaan. Boeren met ambtenaren, politici met wetenschappers, maatschappelijke organisaties met toeleveranciers, etc. We hopen dat we, post-corona, heel veel mensen kunnen ontvangen die de afgelopen twee jaar niet langs konden komen.
Bezoek aan Boerderij van de Toekomst
We bieden naast de open dag op 31 mei ook de mogelijkheid voor groepen om op bezoek te komen in Lelystad. We hebben de afgelopen jaren allerlei mensen en groepen ontvangen, boeren, bedrijfsleven, overheden, politici, studenten, etc. Dat zetten we gewoon voort. Vanwege de grote belangstelling brengen we in principe wel wat kosten in rekening. Voor groepen boeren hebben we met Deltaplan Agrarisch Waterbeheer een speciaal excursieprogramma opgezet onder de titel ‘Boer van de Toekomst’.
Meer informatie en aanmelden kan via petra.bakker@wur.nl.
Tot slot
Wij geloven in een toekomst voor de landbouw in Nederland. Het zal zeker anders worden dan nu, het zal ook niet eenvoudig worden, maar wij blijven er voor gaan. Er is nog heel veel mogelijk en ook in het verleden zijn er momenten geweest dat we dachten dat het niet meer verder kon. Dat oplossingen niet haalbaar zouden zijn. We zijn met elkaar altijd weer in staat geweest om verder te ontwikkelen, om onszelf opnieuw uit te vinden, om nieuwe wegen in te slaan. Waarom zou dat nu opeens niet meer kunnen? Met de recente crisis in Oekraïne wordt nog meer zichtbaar wat het belang is van een landbouwsysteem wat zowel productief, regeneratief als veerkrachtig is.
Wij blijven ook dit jaar weer vol energie werken aan de landbouw van de toekomst in Nederland, aan landbouw waar we nu en later trots op kunnen zijn!
Wijnand Sukkel en Pieter de Wolf