Het Field Lab van Boerderij van de Toekomst lag er dit jaar fantastisch bij. Ondanks de extreme voorjaarsdroogte is alles mooi op tijd de grond in gekomen en de gewassen hebben zich prachtig ontwikkeld. Tot 13 augustus…
In de nacht van 13 op 14 augustus kregen we op Boerderij van de Toekomst te maken met extreme neerslag: Tachtig mm binnen één uur, 120 mm binnen 24 uur en 150 mm binnen enkele dagen. Deze hoeveelheden kon de bodem niet verwerken en het water heeft dan ook een aantal dagen tussen de aardappel- en peen-ruggen gestaan. Met als gevolg dat deze grotendeels als verloren kunnen worden beschouwd.
Waarom kon het water niet snel weg? Was dit te voorkomen geweest? Ten eerste was de hoeveelheid neerslag zo extreem dat het de vraag is of hierop überhaupt te anticiperen valt. Maar ook was de vlakligging of bolling van de kavel niet optimaal en was tegelijkertijd de waterinfiltratiecapaciteit door de voorgeschiedenis van het perceel niet helemaal op orde. Dit laatste konden we zien aan de verschillen in infiltratiesnelheid tussen de gedeeltes met als voorvrucht graan en de gedeeltes met laat geoogste uien als voorvrucht.
Extreme weersomstandigheden
Met dit soort extreme weersomstandigheden krijgen we in de toekomst meer te maken. Een Boerderij van de Toekomst zal daar dan ook op moeten anticiperen. Is het risico op schade door dit soort extreme weersomstandigheden te beperken? Dat is de uitdaging waar we mee aan de slag gaan.
Dit doen we in de eerste plaats door te werken aan een uitmuntende bodemkwaliteit waardoor het watervasthoudend vermogen vergroot wordt en tegelijkertijd de infiltratiecapaciteit verhoogd. We doen dit bijvoorbeeld door het voorkomen en/of opheffen van ondergrondverdichting, afwisseling van rooi- en maaivruchten, een positieve organische stofbalans en de toepassing van goed-doorwortelende groenbemesters. Daarnaast is een goede vlakligging of lichte bolling van de percelen van belang zodat bij extreme neerslag het water weg kan.
Beregenen bij extreme droogte ook nodig
Maar als het even kan willen we het water niet snel afvoeren, maar juist laten infiltreren zodat er geen afspoeling van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen plaatsvindt. Hier moet een goede balans tussen gevonden worden.
Ondanks deze preventieve maatregelen zullen er extremen blijven optreden. Bij extreme droogte zullen vooral de hoog-salderende gewassen toch beregend moeten worden. We zijn nu bezig met het ontwerp hiervan. Wat vaststaat is, dat we efficiënt met water zullen moeten omgaan en verzilting moeten zien te voorkomen. Druppel-irrigatie en/of een beregeningsboom of andere technieken? Eventueel in combinatie met klimaatadaptieve drainage, een systeem waarbij de drainage niet alleen bedoeld is voor de afvoer van water, maar ook kan zorgen voor de aanvoer van water.
Meedenken?
Met deze vraagstukken gaan we komende maanden aan de gang op Boerderij van de Toekomst. Hierbij nodigen we u alvast uit om in de herfstperiode op een door ons te organiseren webinar daarover met ons mee te denken!