Over een paar maanden zal Boerderij van de Toekomst Veenkoloniën officieel van start gaan. Na zo’n twee jaar voorbereiden wordt het project in het eerste kwartaal van 2024 zichtbaar. De plannen voor zowel het bodemonderzoek als het waterplan liggen klaar, het perceel in Valthermond is uitgekozen en ook met betrekking tot het bouwplan en de gewassen zijn de eerste voorzichtige keuzes gemaakt.
Akkerbouw van de toekomst
Boerderij van de Toekomst Veenkoloniën is het zusje van de inmiddels bekende Boerderij van de Toekomst in Lelystad. In het project, wat in Lelystad is opgestart onder WUR-onderzoekers Pieter de Wolf en Wijnand Sukkel, wordt onderzoek gedaan naar de akkerbouw van de toekomst. Door o.a. klimaatverandering en regelgeving zal de akkerbouw zich moeten aanpassen. In Boerderij van de Toekomst wordt gekeken naar de effecten van vernieuwende aanpassingen en of deze uit kunnen in de praktijk.
Bodemverbetering en waterbeheer
Waar in Lelystad, wat op klei ligt, wordt gekeken naar o.a. vaste rijpaden, biodiversiteit en strokenteelt, zal dat in Valthermond heel anders zijn. In de Veenkoloniën zijn vooral bodemverbetering en waterbeheer issues die heel belangrijk zijn. Daar liggen volgens projectleider Brenda Timmerman-Pals dan ook de grootste uitdagingen: “In de Veenkoloniën zijn er behoorlijk wat hoogteverschillen, soms zelfs in een perceel. Na een regenbui kan het zo zijn dat een deel van het perceel kletsnat is, terwijl het andere gedeelte veel droger ligt. In Boerderij van de Toekomst Veenkoloniën willen we kijken of we hier oplossingen voor kunnen vinden.” Volgens Timmerman-Pals staan er in Valthermond van oudsher allerlei waterputten die misschien wel gebruikt kunnen worden als opslag. En omdat ook de waterschappen zijn aangehaakt zal er ook gekeken worden naar de vraag wat er gebeurd als er beregend wordt vanuit het grondwater.
Historie van de Veenkoloniën
De Veenkoloniën staan in de akkerbouw vooral bekend om de traditionele teelt (aardappels, suikerbiet en graan). En dan vaak in een bouwplan van 1 op 2. Dat wil zeggen dat er elke twee jaar bijvoorbeeld aardappels staan. Vanaf 2027 wordt het door regelgeving verplicht om naar een bouwplan van 1 op 3 te gaan. En dat betekent dat er iets moet veranderen. Timmerman-Pals: “We moeten het traditionele bouwplan los laten. Is het niet om uitputting van de bodem te voorkomen, dan is het wel omdat de regels veranderen. Als hier een klap water komt hebben we meteen problemen. Hetzelfde geldt voor warme zomers waarin de grond meteen verdroogt.” Maar hoe en wat? Dat zijn vragen die belangrijker dan ooit zijn. Timmerman-Pals licht een tipje van de sluier op: “We willen o.a. onderzoeken of we een klein plotje met nieuwe gewassen zoals zoete aardappel of yacon kunnen introduceren. En of medicinale gewassen of biobased telen oplossingen kunnen zijn. Het is misschien nog een ver-van-ons bed show, maar dat we naar een breder bouwplan moeten is zeker. Waarom dan wel en waarom dan niet voor bepaalde gewassen kiezen?”
Samen met de praktijk
Net zoals Boerderij van de Toekomst in Lelystad wil ook de boerderij in de Veenkoloniën samenwerken met de praktijk. Daar ligt volgens Timmerman-Pals nog wel een uitdaging: “Boeren zijn van nature ‘doe maar normaal dan doe je al gek genoeg’. Koplopers lopen echt voorop. Maar juist die groep daarachter willen we meekrijgen. Willen we informeren en inspireren.” Volgens Timmerman-Pals zal dat niet alleen gedaan worden door gesprekken aan te gaan, maar ook door boeren uit te nodigen om te komen kijken en om mee te denken. ‘We willen dingen zichtbaar maken en het samen doen. Daar zit de kracht in.”
Heb je een akkerbouwbedrijf in de Veenkoloniën en wil je meedenken over Boerderij van de Toekomst Veenkolonien? Mail Brenda Timmerman-Pals dan eens. Een kennismaking kost niks.
