Kletsnatte periodes en kurkdroge weken; door klimaatverandering staat de landbouw in Nederland voor grote vraagstukken. Want hoe om te gaan met het veranderende klimaat? Bij Boerderij van de Toekomst wordt er in 2024 onderzoek gedaan naar (ondergrondse) wateropslag waarbij water in natte periodes wordt opgeslagen zodat het bij droge periodes weer gebruikt kan worden. Een belangrijk aspect van het onderzoek; kan het al uit in de praktijk?
Grote kansen voor ondergrondse wateropslag in NL
Wat in ieder geval zeker is, is het feit dat er in Nederland enorme kansen liggen voor ondergrondse wateropslag. Dit heeft COASTAR, een kennisproject binnen Deltares, in 2023 in kaart gebracht. Volgens het project liggen er volop kansen voor de ondergrondse berging van regenwater én de winning van brak grondwater, waarmee verzilting kan worden tegengegaan en zoetwater kan worden geproduceerd.
Water opslaan bij Boerderij van de Toekomst in Lelystad
In 2022 is Boerderij van de Toekomst begonnen met het kijken naar de mogelijkheden vanwateropslag door een haalbaarheidsstudie, uitgevoerd door Acacia Water. De focus bij de daaropvolgende technische verkenning lag op de sonderingsproeven om te kijken of ondergrondse wateropslag überhaupt mogelijk is in Lelystad. Dat blijkt zo te zijn. Inmiddels is er zelfs een ideale situatie gevonden in de bodemlagen waardoor opgeslagen water niet zo makkelijk weg zal stromen. De eerste rapporten liggen klaar en momenteel wordt er hard gezocht naar financiering voor het onderzoek én worden er gesprekken gevoerd voor het aanvragen van een vergunning.
WUR-onderzoeker Jonna van Opstal ziet deze laatste horde met vertrouwen tegemoet. “Dat we onderzoek moeten doen naar de watervraagstukken is bij de meeste mensen wel doorgedrongen. We hopen dan ook om in het najaar van 2024 te kunnen starten met het opslaan van water.”
Minder uitspoeling en een eigen buffer voor droge periodes
Van Opstal hoopt het najaar van 2024 dus te halen. Een groot voordeel is dat de drains er al liggen. Momenteel spoelt het water nog weg naar de omliggende sloot. Leidingen die aangesloten worden op zowel de drains als een ondergrondse tank moeten dat in de toekomst voorkomen. “Die liggen we beide aan de rand van het perceel zodat we de gewassen en het perceel niet verstoren,” legt Van Opstal uit. Het verzamelde water wordt uiteindelijk in een diepe zandlaag (tussen de 12 en 20 meter diepte) opgeslagen. Voordat het water naar de ondergrond gaat, wordt het gezuiverd van onopgeloste stoffen en (als aanwezig) chemische middelen. Het water kan vervolgens in droge periodes weer teruggepompt worden naar de gewassen. “Of we in het perceel met een sprinkler, een haspel of dripirrigatie gaan werken onderzoeken we nog. Dat stemmen we ook af met de bedrijfsleider van Boerderij van de Toekomst.”
Kijken naar de praktijk
Een belangrijk aspect van het onderzoek naar ondergrondse wateropslag bij Boerderij van de Toekomst is de praktijk. Van Opstal laat weten dat ze snapt dat nieuwe technieken nu nog heel technisch en duur zijn, maar dat boeren zeker gebaat zijn bij het onderzoek. Van Opstal: “We kijken heel goed naar wat er precies nodig is voor ondergrondse wateropslag en wat het allemaal kost, maar de belangrijkste vraag is wat voor droogte er nodig is om het economisch rendabel te maken. Bij hoeveel dagen of weken van droogte kan het uit?”
Toekomstige updates en uitkomsten worden via de website van Boerderij van de Toekomst gedeeld met betrokkenen en geïnteresseerden. Wilt u als financier een steentje bijdragen aan dit onderzoek? Meld u dan bij Petra Bakker via boerderijvandetoekomst@wur.nl.