Uit onderzoek van de Taskforce Phytophthora blijkt dat Phytophthora beheersbaar blijft als je een combinatie van gewasbeschermingsmiddelen toe past en afwisselt (alterneren). Als hulpmiddel heeft de Taskforce een kleurenschema opgesteld, waarin middelen zijn ingedeeld op basis van hun werkingsmechanisme. Telers en loonwerkers kunnen het kleurenschema gebruiken om te toetsen of zij middelen goed afwisselen. Volgens de Taskforce is de start van een nieuw teeltseizoen het ideale moment om het kleurenschema te gebruiken.
Klik hierboven op de afbeelding om het kleurenschema voor toets middelengebruik te bekijken.
Wageningen University & Research (WUR), BO Akkerbouw en FRAG NL, de Nederlandse afdeling van het internationale Fungicide Resistance Action Committee (FRAC), hebben het kleurenschema in nauwe samenwerking opgesteld. Met het alterneren neemt de aardappelsector afscheid van het bekende ‘blokkenschema’ voor het toepassen van middelen. Vanaf nu is het dringend gewenst om middelen met verschillende actieve stoffen te combineren én waar mogelijk af te wisselen om Phytophthora beheersbaar te houden. Hiertoe zijn actieve stoffen (en de middelen met deze stoffen in de formulering) in groepen geclusterd.
Een juiste middelenkeuze met het kleurenschema
Combineren en alterneren voorkomt verdere resistentievorming bij Phytophthora. Afgelopen seizoen ontwikkelden Phytophthora-stammen resistenties tegen twee groepen actieve stoffen. De nieuwe strategie gaat dit tegen, zo bleek in diverse proeven en in de praktijk in Denemarken afgelopen jaar. Het kleurenschema biedt handvatten om tot een juiste middelenkeuze te komen. Aardappeltelers en loonwerkers kunnen het schema ook gebruiken om het geadviseerde schema van hun adviseur en leverancier te toetsen.
Nú is het moment
De komende weken zijn een cruciale fase voor teeltseizoen 2024 om Phytophthora met een geïntegreerde aanpak de baas te blijven. Nu is hét moment voor het treffen van een aantal beheersmaatregelen. Dit omvat met name afvalhopen afdekken en opslag bestrijden, maar ook aardappelen controleren bij de eerste opkomst in het perceel en wegwijs worden in gebruik van een beslissingsondersteunend systeem (BOS) en in het alterneren.
Een nieuwe (rampzalige) uitbraak voorkomen
Na de rampzalige uitbraak van Phytophthora in 2023 liggen vroege nieuwe bronnen op de loer. Te denken valt aan (latent) aangetast pootgoed, verliesknollen in het veld en/of niet afgedekte afvalhopen. Op social media zijn al beelden gedeeld van een eerste aantasting in een (hobby)teelt en van diverse afvalhopen waarop het aardappelgewas al volop aan het groeien was. De taskforce blijft oproepen meer alert te zijn, afvalhopen af te dekken en telers op nalatigheid aan te spreken. Afdekken van afvalhopen is per 15 april verplicht voorgeschreven in het teeltvoorschrift. De dringende oproep is om dit seizoen die datum niet ‘af te wachten’. Mocht zelfcorrectie onderling niet lukken, dan is (anoniem) melden mogelijk bij het meldpunt van de NAK, die op naleving van teeltvoorschriften toeziet.
Beslissingsondersteunend Systeem (BOS)
Naar verwachting zijn enkele seizoenen met verscherpte aanpak nodig om de ‘naweeën’ van de Phytophthora-uitbraak uit het teeltseizoen 2023 te minimaliseren. Het nieuwe spuitregime met alterneren kan ertoe leiden dat meer middelen worden toegepast. Dit hoeft overigens niet direct tot een hogere milieu-impact te leiden. Een beslissingsondersteunend systeem (BOS) kan behulpzaam zijn bij het nauwkeuriger kiezen van het juiste spuitmoment. De taskforce beveelt nadrukkelijk het gebruik van een BOS aan. BOS-gebruik is één van de maatregelen bij het gerichte beheersen, zoals de taskforce dat voor een geïntegreerde teelt uitwerkte.
Taskforce Phytophthora
In de loop van de nazomer van 2023 kwamen er steeds meer signalen dat de Phytophthora-besmetting uit de hand liep en nauwelijks nog te beheersen viel. De stuurgroep van het Actieplan Plantgezondheid van BO Akkerbouw besloot daarop een Taskforce Phytophthora in te stellen om tijdig tot een breed gedragen en adequate aanpak voor 2024 te komen. De Taskforce bracht al eerder een flyer uit waarin voor telers maatregelen voor geïntegreerde teelt (ICM-aanpak) staan weergegeven. Die werkwijze wordt veelvuldig en breed uitgedragen, via adviseurs en erfbetreders, vakpers, online en via bijeenkomsten.