Op de Boerderij van de Toekomst in Lelystad wordt gewerkt aan de ontwikkeling van een nieuwe techniek: ondergrondse wateropslag, met als doel deze binnen enkele jaren te realiseren. Daarmee kan voor het proefbedrijf van WUR de beschikbaarheid van zoet water worden gegarandeerd in tijden van waterschaarste.
Door klimaatverandering wordt het neerslagpatroon in ons land steeds grilliger en onvoorspelbaarder. Daar komt voor de WUR-locatie in Lelystad nog bij dat het beschikbare grond- en oppervlaktewater van onvoldoende kwaliteit is voor beregening. En de beschikbaarheid van voldoende zoet water is van groot belang voor het slagen van proeven. Daarom is het plan opgevat om zoet regenwater in tijden van overvloedige neerslag op te vangen en ondergronds op te slaan.
Geschikte bodemlagen
De opbouw van de bodem is in Lelystad zeer geschikt voor ondergrondse wateropslag. Aan de oppervlakte ligt een kleipakket met daaronder een dik pakket grof zand. En daaronder ligt weer een pakket klei. Het zandpakket bevat nu al een grote hoeveelheid brak water. In tijden van neerslag kan overtollig water worden opgevangen via de drains die op 60 cm diepte liggen. Van daaruit wordt het zoete water na filtering in de zandlaag gepompt en drukt daar het zoute water weg. In tijden van droogte wordt het water weer opgepompt en naar de drains of druppelirrigatieslangen getransporteerd.
Voor- en nadelen
De ondergrondse opslag zoals hier beschreven heeft als belangrijkste voordeel dat de opslagcapaciteit zeer groot is; die is met een bovengronds bassin niet te evenaren. Ook is er geen verlies via verdamping. Nadelen zijn er ook: zo kost het heen-en weer pompen veel energie en bestaat de kans dat de chemische kwaliteit van het opgeslagen water in de loop van de tijd verslechtert. Ook is de initiële investering waarschijnlijk zeer hoog. Al deze zaken (energiebehoefte, waterkwaliteit en investeringsbehoefte) zullen nauwkeurig in kaart worden gebracht evenals de effecten op de bodemkwaliteit. Ook zullen WUR-onderzoekers kijken naar de inpasbaarheid en kosteneffectiviteit van het systeem onder praktijkomstandigheden. Onder voorbehoud van de onderzoeksresultaten kan deze vorm van wateropslag uitkomst bieden in de kustregio’s waar verzilting al jaren een groeiend probleem is.