Zomaar een kop in de Volkskrant van vorige week. Toch is het hergebruik van humane reststromen één van de speerpunten van Boerderij van de Toekomst in Lelystad. Humane reststromen vormen momenteel nog een gat in de nutriëntenkringloop, omdat er (bijna) niks van terugkomt op het land. Voor echte kringlooplandbouw zouden we humane reststromen dus moeten hergebruiken.
Volgens WUR-onderzoeker Lennart Fuchs zitten er flink wat voordelen aan het hergebruik van humane reststromen: “Als we op een veilige manier gebruik kunnen maken van de nutriënten uit de humane kringloop, kunnen we de vraag naar andere (kunst)meststoffen verminderen en daarmee ook de afhankelijkheid van fossiele energie (stikstofkunstmest) en fosfaat- en kaliumbronnen. Daarbij is het ook gewoon zonde om kostbare nutriënten als afval te behandelen. Boeren produceren uiteindelijk allemaal voedsel voor de mens, dus het zou logisch zijn om de nutriënten hieruit terug te brengen op de akkers en weilanden.”
Struviet als humane reststroom
Momenteel is struviet, een fosfaatmeststof die gewonnen wordt uit de rioolwaterzuivering, de enige humane reststroom die gebruikt kan worden. Hierover staat in het Volkskrant-artikel het volgende: ‘Fosfor is relatief gemakkelijk uit afvalwater terug te winnen. Dit resulteert bijvoorbeeld in kleine korreltjes struviet, een meststof die gebruikt mag worden in tuinen en landbouw’. Op Boerderij van de Toekomst passen we struviet al toe als vervanger van fosfaatkunstmest. WUR-onderzoeker David de Wit: “Struviet is goed toe te dienen als korrel, maar is minder snel plant beschikbaar dan bijvoorbeeld tripelsuperfosfaat. De prijs van struviet is momenteel ook nog hoger dan die van andere fosfaat kunstmest, maar dat verschil zal bij opschaling hoogstwaarschijnlijk vervallen.”
Fuchs en De Wit laten weten dat ze bij Boerderij van de Toekomst ook graag stikstof en kalium uit humane reststromen willen gebruiken, maar dat dit vooralsnog lastiger is omdat het moeilijker uit het afvalwater te halen is. Een alternatief hiervoor is zuivere urine, maar dan moet deze wel apart ingezameld kunnen worden. Eerste ervaringen uit de praktijk staan vermeld in het artikel. Als alles goedgekeurd wordt, zal er nog dit jaar een experiment starten in Lelystad waarin we verschillende vormen van stikstof en urine uit de humane kringloop halen en gaan gebruiken. Dit is een samenwerking tussen Boerderij van de Toekomst en de PPS KNAP (Kringloopsluiting van Nutriënten uit Afvalwater en Proceswater).
Artikel in de Volkskrant
Wil je het hele artikel in de Volkskrant lezen? Dat kan via deze link.
Goed om te weten: het is een betaald artikel.
Meer over humane reststromen
● In deze video vertelt WUR-onderzoeker Kimo van Dijk meer over het onderzoek en de ambitie van de PPS KNAP.
● Al in 2018 schreef Pieter de Wolf een blog met de vraag of kringlooplandbouw wel zonder mensenmest kan. Lees zijn blog hier.